Współczesnej sztuki opowiadania (zwanej czasem „storytellingiem“) nie należy kojarzyć jedynie z opowieściami dla dzieci czy sięganiem do przeszłości („dawno dawno temu”) oraz z działalnością marketingową.

Opowieść to sztuka porządkowania zdarzeń i nadawania znaczenia własnemu doświadczeniu. „Opowiedz historię/Opowiem Wam historię“ jest bardzo aktualnym wezwaniem do sensownego mówienia i uważnego słuchania, do spotkania i budowania wspólnej przestrzeni.

Żywe opowiadanie jest autonomiczną praktyką artystyczną. Jest też dziś wykorzystywane w bardzo różnych działaniach edukacyjnych i animacyjnych: opowieść nadaje życie muzealnym eksponatom, przydaje się w pracy z historią lokalną, sprawdza się w edukacji polonistycznej – bo to wielka przyjemność przypomnieć sobie, że tekst jest opowieścią. Jest znakomitą metodą pracy z seniorami, którzy często spragnieni są możliwości opowiedzenia historii własnego życia i niezwykle otwarci na słuchanie; jest niezastąpiona w pracy z dziećmi, bywa wdzięczną alternatywą w działaniach szkolnego teatru.

Sztuka opowiadania otwiera przestrzeń dialogu i pojawia się wszędzie tam, gdzie pozwolimy jej zaistnieć. Skłania więc do tego by nie tylko wykonywać własne opowieści i doskonalić własny warsztat, ale przede wszystkim – stawać się uważnym, wspierającym słuchaczem/słuchaczką historii innych ludzi.

Sztuka opowiadania łączy się z osobistym doświadczeniem, a jednocześnie pozwala mu się przeglądać w wielkich tekstach tradycji i literatury. Jest naturalna, pełna mądrości i prostoty. Wykorzystuje słowo jako medium, łączy się jednak chętnie z innymi środkami i technikami: gestem, obrazem, muzyką. Wędruje z ludźmi od samego ich początku, ale nigdy nie stała się anachroniczna. Jest niewymagająca, nie potrzebuje wielkiej sceny, wystarczy jej szkolna biblioteka a nawet podwórko. Jest niedroga, mobilna, ciekawa nowych miejsc i sytuacji. Stara, ciągle młodnieje, świetnie odnajduje się w naszych czasach, podobno zupełnie już obrazkowych.

Tematy, które będą organizowały naszą pracę:

Baśń/bajka. Podróż. Przemiana – źródłem rozważań będą tutaj baśnie ludowe z różnych regionów (Polska, Rosja, Europa Zachodnia, a także baśnie z innych kontynentów); w pracy warsztatowej skupimy się na bajkach magicznych, znanych przede wszystkim w tradycjach Słowiańszczyzny.

Epos. Możliwości. Straty – sięgniemy tutaj do dobrze znanych tekstów epickich („Odyseja” i „Gilgamesz”), zastanowimy nad ich pierwotnymi oraz współczesnymi znaczeniami i weźmiemy na warsztat wybrane wątki.

Saga. Historia. Fantastyczna – materiałem do rozważań będą tutaj „klasyczne teksty Północy” – „Edda poetycka” i staroskandynawskie sagi, a także cykl o Nibelungach. Przyjrzymy się tym światom i prześledzimy także proces, w wyniku którego opowieści te stały się alfabetem literatury fantasy. Na warsztat weźmiemy „Trymsagę” – najbardziej przedziwną opowieść z tego uniwersum.

Ballada. Woda. Ciemność – spotkania poświęcone zarówno ludowej tradycji ballad, jak i ich literackiemu przetworzeniu, czyli na przykład… „Balladom i romansom” Adama Mickiewicza; w szczególności – ich aspektowi psychofizycznemu. W części warsztatowej będziemy wypróbowywać działanie słowa zrytmizowanego i naturalną melodyczność poezji. Działa 😉

Opowieść z życia. Prawda. Nieprawda – zajęcia, dla których punktem wyjścia jest tradycja „małych opowieści codzienności”, wspaniale przetworzona literacko przez pisarzy literatury jidysz. Bohaterem spotkania będzie Szlemiel z Chełma. Tym samym zbliżymy się do wielkiej tradycji głupich mędrców, mądrych głupców.
W miarę potrzeb i zainteresowań uczestników lista może ulegać zmianom.

Miejsce: Pracownia Dryg i Myk, ul. Marszałkowska 81 (domofon 30), Warszawa

Koszt: 360 zł/12 spotkań

Terminy: czwartki, godz. 18.30-20.00

Start: 5 marca 2020 r.

Informacje i zapisy: gosia.litwinowicz@gmail.com

 

Prowadząca:

Małgorzata Litwinowicz, opowiadaczka i historyczka kultury. Od wielu lat współtworzy widowiska narracyjne, których inspiracją są teksty literackie traktowane jako partytury. Na jej repertuar składają się m.in.: Sól ziemi. Obywatele 1918 (na podstawie powieści Józefa Wittlina i świadectw archiwalnych), Nieporadne ciało, opowieść duszy (na podstawie tekstów Hermana Hessego), Kurhanek Maryli (na podstawie ballad Adama Mickiewicza) oraz baśnie literackie (Andersen, Wilde, bracia Grimm, Calvino) i tradycyjne (przede wszystkim z tradycji Europy Środkowo-Wschodniej: litewskiej, ukraińskiej, białoruskiej, rosyjskiej). Prezentowała swoje projekty na festiwalach polskich i zagranicznych (Szkocja, Niemcy, Turcja, Francja). Prowadzi warsztaty opowiadania dla różnych grup i instytucji (m.in. dla studium podyplomowego Pedagogika Teatru – Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego/Instytut Kultury Polskiej UW). Jest autorką i redaktorką książek naukowych i popularnonaukowych z zakresu historii kultury i znaczenia słowa/opowieści w życiu społecznym. Na co dzień pracuje w Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim.